Sprawiedliwość po portugalsku

Portugalscy sędziowie zrzeszają się tylko w jednej organizacji – związku zawodowym Associação Sindical dos Juízes, który obejmuje około 2000 członków.

Grupa sędziów Sądu Okręgowego w Warszawie odbyła czterodniową wizytę studyjną w Lizbonie. Jej celem było zapoznanie się z zasadami funkcjonowania tamtejszych sądów, Krajowej Rady Sądownictwa oraz Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.

Delegacja składała się z sędziów orzekających w wydziałach pracy, największym więc zainteresowaniem cieszyły się wydziały stosujące procedurę cywilną.

Sądownictwo Portugalii to sądy administracyjne oraz sądy powszechne, a wśród nich sądy okręgowe (tribunais de comarca), sądy apelacyjne (tribunais da relação) i Sąd Najwyższy (Supremo Tribunal de Justiça), ponadto Trybunał Konstytucyjny (Tribunal Constitucional), Trybunał Obrachunkowy (Tribunal de Contas), sądy arbitrażowe (tribunais arbitrais) i sądy pokoju (julgados de paz). Spory o właściwość sądów są rozstrzygane przez Sąd Konfliktowy (Tribunal de Conflitos).

W tym miejscu warto wyjaśnić, że portugalski Trybunał Obrachunkowy ma zadania zbliżone do polskiej Najwyższej Izby Kontroli, jednak różnica jest zasadnicza – zasiadają z nim wyłącznie sędziowie, którzy badają wszystkie inwestycje publiczne przed i po ich realizacji. Ciekawe jest to, że w pracach Trybunału szeroko wykorzystuje się potencjał AI, co istotnie przyspiesza analizę obszernej dokumentacji inwestycyjnej.

Zaskakujące różnice

W pierwszej kolejności odwiedziliśmy...